Opublikowano: 2021-01-15

Osoby fizyczne pracujące w Polsce i za granicą mają obowiązek rozliczyć całość osiąganego dochodu w kraju swojej rezydencji podatkowej. Rozliczenie to może odbywać się na dwa sposoby. Wszystko zależne jest od tego w jakim kraju oprócz Polski pracuje dana osoba fizyczna bowiem każde państwo korzysta z jednej z dwóch metod rozliczenia dochodu (podatku) przez rezydenta innego kraju.

Wyrównanie różnic w wysokości zobowiązania podatkowego do zapłaty z tytułu pracy za granicą (i w Polsce) pomiędzy jedną i drugą metodą oferuje ulga abolicyjna.

Jednak w 2021r. niektóre kwestie związane z jej funkcjonowaniem uległy zmianie. Co to będzie oznaczać dla osób pracujących w Polsce i poza granicami RP?

Dochody osiągane w Polsce i za granicą

Jak wskazuje prawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych zwanej dalej ustawą o PDOF osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania na terytorium RP, podlegają nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł tych przychodów.

Nieograniczony obowiązek podatkowy

Podatnicy, którzy podlegają nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu są zobligowani do opodatkowania całości swoich dochodów osiąganych za granicą oraz na terytorium RP w Polsce.

Natomiast wysokość podatku jaką zapłacą z tytułu osiągania dochodów za granicą będzie zależało przede wszystkim od tego:

1. Czy posiadają certyfikat rezydencji,
2. Jakie proporcje opodatkowania przewiduje umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania zawarta pomiędzy Polską a innym krajem, w którym podatnik osiąga dochody,
3. Jaką metodę unikania podwójnego opodatkowania stosuje kraj, w którym pracuje lub pracował polska osoba fizyczna.

Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania przykładowo mogą przewidywać, iż:

1. Całość dochodu będzie pod pewnymi warunkami opodatkowana w Polsce,
2. Część dochodu będzie pod pewnymi warunkami opodatkowana w Polsce a część za granicą,
3. Pozostałe rozwiązania.

Dwa sposoby rozliczania podatku od dochodów uzyskanych za granicą

Ustawodawca w art. 27g ustawy o PDOF wskazuje rodzaje dochodów, osiąganych za granicą przez osobę podlegającą nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce, które umożliwiają skorzystanie z ulgi abolicyjnej. Są nimi dochody z:

1. Umowy o pracę i umów pokrewnych,
2. Umowy cywilnoprawnej,
3. Działalności gospodarczej,
4. Praw majątkowych (prawa autorskie i prawa pokrewne),
5. Wykonywania tzw. wolnych zawodów (działalność artystyczna, literacka, naukowa, oświatowa, publicystyczna z wyjątkiem dochodów (przychodów) uzyskanych z tytułu korzystania z tych praw lub rozporządzania nimi).

Z każdym Państwem, z którym Polska ma podpisaną umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania obowiązuje jedna z dwóch metod rozliczania dochodu osiągniętego za granicą w Polsce. Metody te to:

1. Metoda proporcjonalnego odliczenia – przy rozliczeniu rocznym wysokości podatkowego dochodowego dochód uzyskany w Polsce jak i za granicą podlega opodatkowaniu w Polsce, ale podatek zapłacony za granicą kwalifikuje się do odliczenia (tylko do wysokości podatku, który przypada proporcjonalnie na dochód osiągnięty za granicą) przy albo
2. Metoda wyłączenia z progresją – przy rozliczeniu rocznym wysokości podatkowego dochodowego wyłączeniu podlega wysokość dochodu osiągniętego za granicą a zatem opodatkowany jest dochód osiągnięty wyłączenie w Polsce.

Metoda wyłączenia z progresją jest korzystniejsza od metody proporcjonalnego odliczenia
z uwagi na to, iż nie przewiduje opodatkowania w Polsce dochodu osiągniętego za granicą a użytego do rozliczenia rocznego podatku dochodowego w Polsce.

Z kolei w metodzie proporcjonalnego odliczenia można odliczyć podatek zapłacony za granicą, ale też nie w całości co spowoduje, że w tym wypadku podatek wystąpi i czyli będzie zawsze większy niż przy metodzie wyłączenia z progresją.

I w tych okolicznościach korzystne rozwiązanie przynosi ulga abolicyjna w odniesieniu do podatników, którzy muszą stosować metodę proporcjonalnego odliczenia.

Na czym polega zastosowanie ulgi abolicyjnej?

Ulga abolicyjna umożliwia osobom uzyskującym ww. rodzaje dochodów w innym państwie niż Polska (do rozliczenia których stosuje się metodę proporcjonalnego odliczenia) oraz w Polsce dokonania dodatkowego odliczenia od podatku powodującego brak obowiązku dopłaty podatku dochodowego w Polsce (w rozliczeniu rocznym) z tytułu pracy za granicą.

Krótko mówiąc ulga abolicyjna niwelowała podatek do zapłaty z tytułu pracy za granicą obliczony za pomocą metodą proporcjonalnego odliczenia a zatem podatek dochodowy nie wystąpił tak jak przy metodzie wyłączenia z progresją. Oczywiście mowa tu tylko o podatku dochodowym przypadającym proporcjonalnie do dochodu z pracy za granicą (nie o podatku przypadającym na polski dochód).

Co dalej z ulgą abolicyjną?

Od stycznia 2021r. ustawodawca wprowadza zmianę polegającą na tym, iż podatnicy, którzy osiągają ww. rodzaje dochodów za granicą, do których należy zastosować metodę proporcjonalnego odliczenia, będą mogli odliczyć nie całą różnicę podatku zapłaconego za granicą (oczywiście ustalonego w proporcji do dochodu zagranicznego) a jedynie kwotę 1.360zł.

Od kiedy zmiana?

Generalnie zastosowanie zmian ma obowiązywać już w rozliczeniach składanych za 2020r. Należy jednak bardzo uważać, gdyż niektóre kraje, w których polski podatnik osiągał dochody, do których była stosowana metoda wyłączenia z progresją zmieniły ją w trakcie roku na metodę proporcjonalnego odliczenia.

Przykładowo od stycznia 2020r. metodę proporcjonalnego odliczenia polski podatnik zastosuje do rozliczenia dochodów osiąganych w takich krajach jak Litwa, Słowacja, Irlandia, Wielka Brytania, Finlandia, Nowa Zelandia, Izrael oraz Japonia.

Z kolei od stycznia 2021r. metodę proporcjonalnego odliczenia polski podatnika zastosuje do rozliczenia dochodów osiąganych w takich państwach jak Dania, Belgia, Portugalia, Norwegia oraz Kanada.

Tendencja zmian w ww. krajach w sprawie stosowanej do tej pory metody wyłączenia
z progresją do rozliczenia dochodów przez np. rezydentów z Polski w połączeniu z niekorzystną zmianą ograniczenia ulgi abolicyjnej tylko do kwoty 1.360zł spowoduje, iż wielu podatników może na stałe lub tymczasowo przenieść swój główny ośrodek interesów życiowych za granicę a zatem zrezygnować z mieszkania i pracy w Polsce.