Jakie formy opodatkowania mogą stosować wspólnicy spółki cywilnej
Spółka cywilna nie jest podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych. Nie jest też przedsiębiorcą na gruncie ustawy – Prawo przedsiębiorców.
Spełnia natomiast rolę podatnika podatku VAT czy tez płatnika składek ZUS.
Z kolei spółka cywilna nie jest także podatnikiem podatku od nieruchomości czy podatku od środków transportu, jest natomiast podatnikiem podatku akcyzowego.
Słowo o spółce cywilnej
Funkcjonowanie spółki cywilnej regulują przepisy art. 860 do art. 875 ustawy z dnia 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 zwanej dalej Kodeksem Cywilnym). Spółka cywilna to spółka osobowa, która jako jedyna nie podlega kodeksowi spółek handlowych.
Wkłady (udziały) wspólników spółki cywilnej muszą mieć jednakową wartość. Wspólnik nie może rozporządzać udziałem we wspólnym majątku wspólników ani udziałem w poszczególnych składnikach tego majątku. Za zobowiązania spółki solidarnie odpowiadają wszyscy wspólnicy spółki.
Każdy wspólnik jest uprawniony i zobowiązany do prowadzenia spraw spółki, czyli ma uprawnienie i to bez uprzedniej uchwały wspólników do prowadzenia spraw, które nie przekraczają zakresu zwykłych czynności spółki.
ISTOTNE:
Jeżeli przed zakończeniem sprawy prowadzonej w zakresie zwykłych czynności przez jednego wspólnika, choć jeden z pozostałych wspólników sprzeciwi się jej prowadzeniu, wówczas wymagane jest podjęcie uchwały w tym zakresie przez wspólników.
Natomiast każdy ze wspólników ma prawo bez uprzedniej uchwały wspólników wykonać nagłą czynność, której niewykonanie mogłoby narazić spółkę na znaczne i nieodwracalne straty.
Podkreślenia wymaga fakt, iż każdy wspólnik jest uprawniony do równego udziału:
- w zyskach spółki, oraz
- w stratach spółki
– bez względu na rodzaj i wartość wkładu.
Wspólnicy spółki cywilnej mogą w umowie spółki zawrzeć zapisy ustalające inny sposób określenia stosunku udziału wspólników w zyskach i stratach spółki albo wręcz zwolnić niektórych wspólników od udziału w stratach spółki. Niemniej nikt nie może wyłączyć jakiekolwiek wspólnika z udziałów w zysku.
ISTOTNE:
Wspólnik może żądać podziału i wypłaty zysków dopiero po rozwiązaniu spółki. Niemniej, gdy spółka została zawarta na czas dłuższy, wspólnicy mogą żądać podziału i wypłaty zysków z końcem każdego roku obrachunkowego.
W okresie funkcjonowania spółki żaden ze wspólników nie może wnioskować o podział wspólnego majątku.
Wspólnik spółki może wypowiedzieć swój udział w spółce cywilnej. Z uwagi na wystąpienie ważnych powodów wspólnik ma prawo do wypowiedzenia swojego udziału bez zachowania terminów wypowiedzenia nawet, gdy spółka umowa spółki została zawarta na czas określony.
Z kolei, gdy umowa spółki została zawarta na czas nieokreślony, wówczas każdy ze wspólników ma prawo z niej wystąpić wypowiadając swój udział na trzy miesiące naprzód na koniec roku obrachunkowego.
Spółka cywilna nie jest przedsiębiorcą, ale jest płatnikiem niektórych podatków i płatnikiem składek
Przedsiębiorcą prowadzącym działalność nie jest spółka cywilna a jej wspólnicy, dlatego też widnieją oni, jako przedsiębiorcy w ewidencji CEIDG z dopiskiem, że są wspólnikami spółki cywilnej.
Natomiast zupełnie odmiennie spółka cywilna funkcjonuje na gruncie ZUS i VAT tzn:
- jest podatnikiem podatku VAT,
- jest płatnikiem składek opłacającym składki ZUS wyłącznie za zatrudnionych pracowników, zleceniobiorców, inne osoby, za które należy obliczyć i odprowadzić składki ZUS.
Spółka cywilna nie nalicza, nie deklaruje i nie opłaca składek ZUS za swoich wspólników będących osobami fizycznymi. To ci wspólnicy mają obowiązek obliczyć, zadeklarować i odprowadzić należne składki ZUS z tytułu ubezpieczenia – wspólnika spółki cywilnej.
Warto dodać, iż wspólnicy spółki cywilnej mogą skorzystać:
- z ulgi na start,
- z ZUS preferencyjnego,
- z ulgi Mały ZUS Plus.
Opodatkowanie dochodów spółki cywilnej
Spółka cywilna to obok spółki jawnej i partnerskiej szczególna forma organizacyjno-prawna prowadzenia działalności gospodarczej.
Dochody uzyskiwane przez spółkę cywilną nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na poziomie spółki. Spółka nie jest podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych.
Podatnikiem tym są wspólnicy spółki a zatem to nie spółka a wspólnicy spółki cywilnej mają obowiązek opodatkowania dochodów uzyskiwanych przez spółkę cywilną zgodnie z posiadanych udziałem w przychodach i kosztach w spółce (w przypadku dwóch wspólników spółki cywilnej udziały w przychodach i kosztach tej spółki są podzielone po połowie).
Warto podkreślić w tym miejscu bardzo ważną rzecz.
Wspólnikami w spółce cywilnej mogą być zarówno:
- osoby fizyczne,
- osoby prawne,
- jednostki organizacyjne, które mają zdolność prawną.
Jednocześnie wspólnikami spółki cywilnej nie może być jednostka organizacyjna nieposiadająca zdolności prawnej oraz inna spółka cywilna.
Zatem wspólnikami w spółce cywilnej mogą być przykładowo osoby fizyczne prowadzące działalność jak i spółka z o.o. czy też spółka jawna.
ISTOTNE:
W przypadku wspólników spółki cywilnej będącymi osobami fizycznymi – muszą oni być przedsiębiorcami tzn. muszą być wpisani do ewidencji działalności gospodarczej CEIDG.
Tylko wspólnicy spółki cywilnej będący osobami fizycznymi muszą być wpisani, jako przedsiębiorcy (wspólnicy tej spółki) do CEIDG. W przypadku innych spółek wspólnicy będący osobami fizycznymi nie są przedsiębiorcami, dla których właściwym rejestrem jest CEIDG.
Formy opodatkowania dostępne dla wspólników spółki cywilnej
Skoro to wspólnicy dokonują opodatkowania dochodu osiągniętego przez spółkę cywilną w proporcji do posiadanego udziału to muszą oni wybrać formę opodatkowania tych dochodów.
W przypadku wspólników spółki cywilnej na gruncie wyboru formy opodatkowania panuje podstawowa zasada.
ISTOTNE:
Jeżeli wszyscy wspólnicy spółki cywilnej to osoby fizyczne, to w przypadku wyboru przez nich ryczałtu – wszyscy wspólnicy muszą wybrać tę jedną formę opodatkowania przychodów spółki (zgodnie z przypadającymi na nich udziałami), czyli ryczałt.
Natomiast, gdy wspólnicy spółki cywilnej będący osobami fizycznymi chcą wybrać podatek liniowy lub skalę podatkową to powyższa zasada nie obowiązuje. Część wspólników może wybrać skalę podatkową a część podatek liniowy.
W tym miejscu powstaje jednak druga wątpliwość. Co w sytuacji, gdy jednym ze wspólników będzie osoba prawna albo jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej?
W tych okolicznościach obowiązuje zasada jednolitego ustawodawstwa dla różnych grup wspólników.
To oznacza, że gdy w skład wspólników spółki cywilnej wejdą osoby fizyczne oraz np. osoba prawna to wspólnicy będą mogli wybrać następujące formy opodatkowania:
- wspólnicy osoby fizyczne – formy opodatkowania dostępne zgodnie z ustawą o PIT a więc ryczałt w tym wypadku jest wykluczony (część wspólników może wybrać skalę podatkową a część podatek liniowy),
- wspólnicy osoby prawne i podatnicy CIT– opodatkowanie dostępne zgodnie z ustawą o CIT.
Skutkiem tego jest to, że osoby fizyczne będące wspólnikami spółki cywilnej będą mogły w tym konkretnym przypadku wybrać wyłącznie podatek liniowy lub skalę podatkową, przy czym poza osobą prawną nie ma tutaj obowiązku, aby wszyscy wspólnicy będący osobami fizycznymi wybrali tylko podatek liniowy albo tylko skalę podatkową.
Wybór formy opodatkowania przez wspólników spółki cywilnej
Wspólnicy spółki cywilnej – osoby fizyczne mogą wybrać formę opodatkowania na dwa sposoby:
- przez złożenie wniosku / aktualizacji CEIDG,.
- poprzez wysłanie pisemnego oświadczenia o wyborze formy opodatkowania do urzędu skarbowego właściwego ze względu na adres zamieszkania wspólnika.
– w terminie do 20-tego dnia miesiąca następnego po miesiącu uzyskania przez spółkę pierwszego przychodu w danym roku podatkowym.
Warto podkreślić, iż wspólnicy spółki cywilnej – osoby fizyczne mogą także udać się do urzędu gminy/miasta do działu ewidencji działalności gospodarczej i tam na miejscu z pomocą urzędnika uzupełnić formularz CEIDG albo dokonać ww. czynności za pośrednictwem pełnomocnika.
Końcowo warto wspomnieć o tym, iż w przypadku nowo zawiązanej spółki cywilnej (zaraz po spisaniu umowy spółki) poza wpisem do CEIDG wspólnicy muszą złożyć formularz identyfikacyjny NIP-2, dzięki któremu spółka otrzyma numer NIP oraz REGON, który to będzie użyty we wpisach CEIDG wspólników.
Co więcej za pomocą formularza NIP-2 wspólnicy spółki cywilnej mogą zmienić dotychczas wpisane jej dane albo np. dodać numer rachunku bankowego do białej listy (podatników VAT).
