Opublikowano: 2025-11-13

Wielu podatników prowadzących działalność gospodarczą ponosi wydatki na zakup samochodu osobowego o wartości powyżej 10.000 zł. Nie ma w tym nic zaskakującego, ale część z podatników wie, że będzie używać ten samochód krócej niż rok z uwagi na przeznaczenie auta na realizację konkretnych zleceń tylko w tym jednym roku.

Co jednak, gdy realizacja zleceń się przedłuża a podatnik będzie musiał użytkować auto w firmie dłużej niż rok?

Czym jest środek trwały

Składnik majątku uznany za środek trwały w działalności gospodarczej musi spełniać poniższe cechy:

• zostały nabyte lub wytworzone we własnym zakresie,
• stanowią własność lub współwłasność podatnika,
• są kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania w działalności,
• będą używane w działalności dłużej niż 12 miesięcy,
• będą wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą.

Składniki majątku spełniające powyższe cechy uznane za środki trwałe mogą być także oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub leasingu.

Zmiana przeznaczenia składnika majątku nabytego na okres poniżej roku na środek trwały

Niektórzy podatnicy prowadzący działalność kupują samochód osobowy, który ma być przeznaczony na wykonanie określonych usług.

Po kilku miesiącach, ale przed upływem roku decydują się na jego sprzedaż albo wycofanie z działalności do majątku prywatnego.

W tym miejscu warto wspomnieć, iż wydatkami uznawanymi za koszty uzyskania przychodu są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem wydatków ustawowo wyłączonych z kosztów podatkowych.

Z kolei obowiązkowi amortyzacji podlegają składniki majątku:

• stanowiące własność podatnika,
• nabyte przez podatnika,
• kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania,
• o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok,
• wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną działalnością gospodarczą zwane środkami trwałymi.

Samochód osobowy będzie stanowił środek trwały, jeżeli będzie spełniał wyżej wymienione cechy. Jak widać jedną z nich jest użytkowanie go na cele działalności dłużej niż rok.

Jeżeli jednak nabyty samochód osobowy będzie używany krócej niż rok wówczas jego wartość podatnik ujmuje bezpośrednio w kosztach uzyskania przychodów, jeżeli oczywiście nie będzie chciał jego wartości wprowadzać do ewidencji środków trwałych. Uznaje się wtedy, iż samochód osobowy nie stanowi środka trwałego, ale po prostu stanowi składnik majątku niewprowadzony do ewidencji środków trwałych. Niektórzy przedsiębiorcy określają go nawet, jako wyposażenie.

Warto w tym miejscu przypomnieć jeden niezwykle ważny przepis.

ISTOTNE:

Na mocy art. 23 ust. 1 pkt 49 ustawy o PIT wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów podlegają jedynie te wydatki, które poniesiono na zakup zużywających się stopniowo rzeczowych składników majątku przedsiębiorstwa, niezaliczonych jednocześnie do środków trwałych, jedynie w przypadku, gdy stwierdzono, że nie są one wykorzystywane dla celów działalności gospodarczej, lecz służą celom osobistym podatnika lub innych osób, bądź też bez uzasadnienia znajdują się poza siedzibą przedsiębiorstwa.

Jeżeli przedsiębiorca nabywa składniki majątku (zużywające się stopniowo) niewprowadzone do środków trwałych, ale używa je w prowadzonej działalności gospodarczej wówczas wydatki na zakup tych składników przedsiębiorca może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. W przepisie tym nie występuje limit wartości takiego składnika majątku.

Co jednak, gdy samochód osobowy niewprowadzony do ewidencji środków trwałych, który ma być używany w działalności krócej niż rok z różnych względów pozostanie w firmie jednak dłużej niż rok?

Zmiana przeznaczenia samochodu osobowego na środek trwały a PIT

Przedsiębiorca czasami nabywa samochód osobowy o wartości większej niż 10.000 zł na okres krótszy niż rok z uwagi na to, iż potrzebuje dodatkowego samochodu tylko do realizacji niektórych zleceń.

Następnie jeszcze przed upływem roku dokonuje jego sprzedaży albo wycofania z działalności na cele prywatne a następnie dokonuje jego sprzedaży albo w ogóle go nie sprzedaje.

Niemniej może się okazać, że po zakupie samochodu do działalności przedsiębiorca będzie użytkował go jednak dłużej niż rok.

Po zakupie samochodu osobowego może podjąć decyzję o:

1. niewprowadzaniu samochodu do ewidencji środków trwałych i zaliczeniu pełnej jego wartości w koszty uzyskania przychodu z uwagi na użytkowanie w okresie krótszym niż rok, albo
2. wprowadzaniu samochodu do ewidencji środków trwałych i ustaleniu jego wartości początkowej a następnie rozpoczęciu amortyzacji przez ustalony okres zgodnie z roczną stawką amortyzacyjną wynikającą z Klasyfikacji Środków Trwałych (20% albo 40% rocznie liczone od wartości początkowej).

W pierwszym przypadku a więc gdy przedsiębiorca nie wprowadzi samochód do ewidencji środków trwałych i zaliczy jego wartość w koszty uzyskania przychodu a następnie samochód będzie używany dłużej niż rok – przedsiębiorca będzie musiał wprowadzić ten samochód do ewidencji środków trwałych.

Jak dokładnie wygląda ta procedura? Szczegóły zawarto w art. 22e ust. 1 ustawy o PIT.

Użytkowanie w działalności samochodu osobowego o wartości powyżej 10.000zł, niewprowadzonego do ewidencji środków trwałych a upływ roku
Lp.	Obowiązki podatnika w pierwszym miesiącu następującym po miesiącu, w którym ten rok upłynął
1.	Dodanie samochodu osobowego do środków trwałych w cenie nabycia (albo w koszcie wytworzenia)
2.	Zmniejszenie kosztów uzyskania przychodów o różnicę między ceną nabycia (wartością ujętą w kosztach uzyskania przychodów w momencie nabycia) a kwotą odpisów amortyzacyjnych, przypadającą na okres ich dotychczasowego używania (suma odpisów amortyzacyjnych od miesiąca następnego po miesiącu nabycia do okresu aktualnego używania)
3.	Stosowanie jednej stawki amortyzacyjnej (20% rocznie albo 40% rocznie dla samochodów używanych) w całym okresie dokonywania odpisów amortyzacyjnych począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten rok upłynął
4.	Wpłacenie, w terminie do 20 dnia tego miesiąca, do urzędu skarbowego kwoty odsetek naliczonych od dnia zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków na nabycie samochodu osobowego do dnia, w którym okres jego używania przekroczył rok. Kwotę tych odsetek podatnik ma obowiązek wykazać w zeznaniu rocznym PIT-36 (skala podatkowa) albo PIT-36L (podatek liniowy), (odsetki od ww. różnicy są naliczane według stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych obowiązującej w dniu zaliczenia składnika majątku do środków trwałych).

ISTOTNE:

Powyższą procedurę postępowania stosuje się także, gdy podatnik zaliczy wydatek na nabycie samochodu osobowego o wartości początkowej przekraczającej 10.000 zł do kosztów uzyskania przychodów, a następnie doda ten samochód do środków trwałych przed upływem roku od dnia jego nabycia.

Samochód osobowy nabyty na rok a następnie wprowadzony do środków trwałych a VAT

Przedsiębiorca, który nabył samochód osobowy o wartości większej niż 10.000 zł na okres krótszy niż rok, nie wprowadził go do ewidencji środków trwałych a następnie okazało się, że samochód pozostanie w firmie dłużej niż rok musi odpowiedzieć sobie na pytanie czy tego typu okoliczność będzie miała swoje skutki w podatku VAT.

Tutaj jednak okazuje się, że skutek takiego zdarzenia na gruncie VAT nie zaistnieje.

Wprowadzenie składnika majątku do ewidencji środków trwałych z uwagi na upływ roku od momentu jego nabycia i zaliczeniu go w momencie tego nabycia do kosztów uzyskania przychodów nie wpływa na podatek VAT.

Dopiero, gdy nastąpiłaby sprzedaż tego składnika majątku albo wycofanie na cele osobiste wtedy podatnik miałby obowiązek opodatkować te zdarzenia podatkiem VAT według właściwej stawki VAT.