Opublikowano: 2019-11-12

Polscy podatnicy posiadający działalność gospodarczą mają wiele obowiązków związanych z jej prowadzeniem. Niedopatrzenie niektórych z nich może skutkować wykreśleniem podatnika (z urzędu) z rejestru podatników VAT. Dlatego warto widzieć, kiedy urząd może tego dokonać automatycznie oraz w jaki sposób można starać się o przywrócenie statusu podatnika VAT.

Wykreślenie z rejestru VAT

Zarówno czynni jak i zwolnieni podatnicy VAT są zobowiązani w niektórych sytuacjach do złożenia wniosku do właściwego urzędu skarbowego o wykreślenie ich, jako czynnych albo zwolnionych podatników VAT z rejestru podatników VAT prowadzonego przez Szefa KAS.

Wykreślenie z powyższego rejestru w przypadku czynnego podatnika VAT będzie skutkować utratą prawa do odliczenia, zwrotu lub rozliczenia nadwyżki podatku VAT w kolejnych okresach sprawozdawczych. W przypadku wykreślenia podatnika zwolnionego z VAT, dany podatnik traci status podatnika zwolnionego z VAT ze względu na rodzaj (przedmiot) sprzedawanych towarów, świadczonych usług, pod jakim figurował w rejestrze zwolnionych podatników VAT.

Oczywiście ww. podatnicy mogą zarejestrować się ponownie. Dobrze jest natomiast, kiedy podatnik jest świadomy, w jakich sytuacjach wykreślenia dokonuje sam a kiedy urzędowego wykreślenia może dokonać urząd skarbowy.

Zaprzestanie działalności i śmierć podatnika, jako obligatoryjne powody wykreślenia podatnika VAT

Naczelnik urzędu skarbowego dokonuje wykreślenia podatnika VAT z rejestru podatników VAT, w stosunku, do którego zgłoszono wystąpienie zdarzenia śmierci danego podatnika.

Drugą podstawową przesłaną wykreślenia podatnika jest zaprzestanie przez niego wykonywania działalności gospodarczej, która do tej pory podlegała opodatkowaniu VAT.

Zaprzestanie wykonywania działalności poza śmiercią podatnika może być związane z:

• likwidacją danej działalności albo
• rezygnacją od konkretnego okresu czasu ze sprzedaży towarów i usług, które były opodatkowane VAT (w takiej sytuacji podatnik może nadal prowadzić działalność, ale już, jako podatnik podmiotowo zwolniony z VAT, czyli ze względu na nieprzekroczenie limitu rocznych obrotów 200.000zł albo zwolnienie przedmiotowe),
• ogłoszeniem upadłości, także jako osoba fizyczna prowadzą działalność gospodarczą,
• ewentualnymi, pozostałymi indywidualnymi przyczynami.

Tylko 7 dni

Podatnik, który zaprzestaje prowadzenia działalności gospodarczej z powodów wyżej wymienionych (z wyjątkiem sytuacji dalszego prowadzenia działalności, jako podatnik zwolniony z VAT) ma obowiązek złożyć formularz VAT-Z do właściwego urzędu skarbowego ze względu na adres zamieszkania w ciągu 7 dni od dnia wystąpienia zdarzenia (likwidacji, upadłości, śmierci, inna przyczyna).

Jeśli jednak podatnik nadal będzie prowadził działalność gospodarczą, ale już, jako podatnik zwolniony z VAT, wówczas także w ciągu 7 dni od wystąpienia tych okoliczności składa do właściwego urzędu skarbowego inny formularz a mianowicie VAT-R. Na tym formularzu zaznacza opcję powrotu do korzystania ze zwolnienia z podatku VAT.

Urząd wykreśli podatnika VAT bez wcześniejszego zawiadomienia

Prawodawca bardzo konkretnie określił sytuacje, w których dojdzie do wykreślenia podatnika VAT z rejestru podatników VAT. Naczelnik urzędu skarbowego wykreśli z urzędu podatnika z rejestru podatników VAT bez przesłania mu zawiadomienia o tym fakcie, jeżeli:

• podatnik nie istnieje lub
• dane podane w formularzu rejestracyjnym VAT-R okażą się nieprawdziwe, lub
• urząd skarbowy, celno-skarbowy, dyrektor KIS lub szef KAS wysyła wezwania a mimo to ani podatnik albo jego pełnomocnik nie stawiają się w ww. urzędach, lub
• organy podatkowe są w posiadaniu informacji wskazujących na prowadzenie przez podatnika działań o specyfice wyłudzeń podatku VAT, lub
• pomimo podjętych i udokumentowanych przez urząd skarbowy prób kontaktu z podatnikiem nie było żadnej możliwości skontaktowania się z nim (lub z jego pełnomocnikiem), lub
• sąd zakazał danemu podatnikowi prowadzenia działalności gospodarczej.

Warto na moment zatrzymać się przy punkcie określającym nieprawdziwość danych w zgłoszeniu rejestracyjnym VAT-R. Podatnicy dość często zapominają o tym, aby zaktualizować swoje dane zawarte w pierwotnym zgłoszeniu VAT-R (zmiana nazwiska, adresu zamieszkania, siedziby firmy, obowiązku podlegania VAT, inne). Brak aktualnych danych może zostać potraktowany przez urząd skarbowy także, jako występowanie danych niezgodnych ze stanem faktycznym. Szczególnie, gdy taki stan będzie utrzymywał się przez dłuższy okres czasu.

Poza tym, jeżeli zmianie ulegnie miejsce zamieszkania i będzie to miało wpływ na zmianę urzędu skarbowego, wówczas podatnik będzie zobligowany zgłosić ten fakt w ciągu 7 dni od dnia wystąpienia tego zdarzenia.

Podstawowe przesłanki do wykreślenia z urzędu i bez powiadamia podatnika z rejestru podatników VAT to jednak nie wszystko.

Dodatkowe okoliczności wykreślenia przez urząd skarbowy podatnika VAT z rejestru podatników VAT

Oprócz fundamentalnych powodów wykreślenia podatnika z rejestru VAT istnieją także przypadki szczególne, w których urząd skarbowy z urzędu dokonuje wykreślenia podatnika a więc nie na jego wniosek a w związku z wystąpieniem konkretnego zdarzenia.

Dodatkowe przesłanki wykreślenia w trybie z urzędu podatnika z rejestru podatników VAT :

• podatnik dokonał zawieszenia działalności gospodarczej na czas minimum 6 miesięcy.
• podatnik, który jest zobowiązany do składania deklaracji VAT nie złożył ich za 3 kolejne miesiące albo za 1 kwartał.
• podatnik, który jest zobowiązany do składania deklaracji VAT nie złożył ich za 3 kolejne miesiące albo za 1 kwartał.
• podatnik wystawiał faktury albo faktury korygujące zawierające czynności sprzedaży towarów lub usług, które nigdy nie zostały zrealizowane (tzw. puste faktury).
• podatnik miał wiedzę lub przypuszczał, że jego kontrahent bierze udział np. w karuzeli VAT-owskiej (sprzedaż tego samego towaru lub usługi pomiędzy podmiotami zaangażowanymi w proceder wyłudzania podatku VAT).

Urząd skarbowy może przywrócić podatnika wykreślonego z rejestru podatników VAT

Naczelnik urzędu skarbowego może w pewnych sytuacjach dokonać przywrócenia czynnego, ale też zwolnionego z VAT podatnika do rejestru podatników VAT.

Jedną z takich sytuacji jest zawieszenie działalności gospodarczej na okres przynajmniej 6 miesięcy, gdzie podatnik VAT zostaje czasowo wykreślony z rejestru podatników VAT. Po wznowieniu działalności urząd skarbowy automatycznie przywraca podatnika do rejestru podatników VAT.

Jeżeli jednak podatnikowi wyjątkowo zdarzy się w okresie zawieszenia dokonać sprzedaży towarów lub usług, wówczas ma on obowiązek przed dniem zawieszenia albo rozpoczęcia sprzedaży wysłać zawiadomienie o tym fakcie do właściwego urzędu skarbowego wskazując przy tym okres czasu (podczas zawieszenia), w którym nastąpi sprzedaż.

Drugą okolicznością przywrócenia a nawet nie wykreślenia podatnika z rejestru VAT dotyczy powodu wykreślenia za nie składanie deklaracji VAT za 3 kolejne miesiąca lub 1 kwartał. W tym wypadku naczelnik urzędu skarbowego może nawet nie wykreślić podatnika, jeżeli udowodni (w odpowiedzi na wezwanie organu podatkowego), że prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną VAT oraz uzupełni i prześle wszystkie brakujące deklaracje podatkowe.

Trzecia okoliczność przywrócenia czynnego podatnika VAT do rejestru podatników VAT dotyczy sytuacji, w której niewykazanie zakupu ani sprzedaży było spowodowane specyfiką prowadzonej działalności gospodarczej. Tutaj również podatnik musi wykazać, przedstawić dowody na to, że okresowo może zdarzyć się taka sytuacja.

Kolejna okoliczność przywrócenia podatnika VAT do rejestru podatników VAT jest związana z przypadkiem wystawienia faktury lub faktury korygującej, która nie dokumentowała w rzeczywistości żadnego zdarzenia gospodarczego. Tutaj jedynego ratunku w zakresie przywrócenia podatnika do rejestru podatników VAT można upatrywać w udowodnieniu, że wystawienie danej faktury:

• miało związek z wystąpieniem pomyłki,
• wystąpiło bez wiedzy podatnika.

Podatnik, który złoży wniosek o przywrócenie do rejestru podatników VAT w ciągu 2 miesięcy licząc od dnia wykreślenia – zostanie przywrócony z urzędu do rejestru podatników VAT z tym samym statusem, jaki miał poprzednio, jeżeli udowodni, że prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną VAT, a w sytuacji nieskładania deklaracji najdalej w dniu złożenia wniosku o przywrócenie uzupełni brakujące deklaracje.

Dotyczy to sytuacji, gdy:

• podatnik nie istnieje lub
• nie składa deklaracji VAT za 3 kolejne miesiące albo z 1 kwartał,
• podatnik składał przez 6 kolejnych miesięcy deklaracje VAT zerowe a więc nie wykazał w nich żadnej sprzedaży ani zakupów
• dane podane w formularzu rejestracyjnym VAT-R okażą się nieprawdziwe, lub
• urząd skarbowy, celno-skarbowy, dyrektor KIS lub szef KAS wysyła wezwania a mimo to ani podatnik albo jego pełnomocnik nie stawiają się w ww. urzędach, lub
• pomimo podjętych i udokumentowanych przez urząd skarbowy prób kontaktu z podatnikiem nie było żadnej możliwości skontaktowania się z nim (lub z jego pełnomocnikiem).