Opublikowano: 2025-05-02

Sprzedaż opodatkowana i zwolniona wiąże się z koniecznością stosowania tzw. współczynnika VAT. W trakcie roku podatkowego stosowana jest prognoza jednakże po zakończeniu roku konieczne jest obliczenie rzeczywistej proporcji i dokonanie korekty rocznej. Czy zawieszenie działalności gospodarczej obliguje do dokonania takiej korekty? – szczegóły poniżej.

Współczynnik VAT a roczna korekta – omówienie różnic pojęciowych na przykładzie

Rozwinięciem wstępu będzie przybliżenie zasad stosowania współczynnika VAT i rocznej korekty podatku naliczonego na poniższym przykładzie.

Przykład 1

Pani Bożena świadczy usługi z zakresu BHP. Częściowo są to usługi zwolnione z VAT (szkolenia BHP wstępne i okresowe) oraz usługi opodatkowane podstawową stawką VAT 23% np. doradztwo związane z wypadkami przy pracy.

W 2023 roku sprzedaż opodatkowana wynosiła 220 000 zł, natomiast sprzedaż ogółem (sprzedaż opodatkowana + sprzedaż zwolniona) wynosiła 285 000 zł. Proporcja na 2023 rok wynosiła 77% (220 000 / 285 000), która jest jednocześnie proporcją wstępną na rok 2024r.

W 2024 roku Pani Bożena stosując proporcję wstępną 77% do tzw. zakupów mieszanych (których nie da się jednoznacznie przyporządkować do sprzedaży zwolnionej lub opodatkowanej) odliczyła VAT w wysokości 22 500 zł.

Sprzedaż opodatkowana za 2024 rok wynosiła 235 000 zł, natomiast sprzedaż ogółem 262 000 zł. Proporcja rzeczywista za 2024 rok wynosiła 90% (235 000 / 262 000). VAT odliczony przy zastosowaniu tej proporcji wynosiłby 26 000 zł.

W pierwszej deklaracji VAT składanej w 2025 roku Pani Bożena wykonała roczną korektę podatku naliczonego. W tym przypadku korekta jest dodatnia i wynosi 3 500 zł (26 000 – 22 500). Pani Bożena może odliczyć dodatkowo 3 500 zł podatku naliczonego dzięki rocznej korekcie.

Tytułem uzupełnienia należy dodać, że w praktyce może zaistnieć sytuacja odwrotna, kiedy wystąpi konieczność dopłaty podatku VAT.

Roczna korekta podatku naliczonego obowiązkowa również w trakcie zawieszenia. Brzmienie przepisu.

Realia prowadzenia działalności gospodarczej wymuszają niekiedy na przedsiębiorcy konieczność jej zawieszenia. Okoliczność, w której przedsiębiorca tylko przez część roku stosuje proporcję wstępną nie zwalnia z obowiązku wykonania rocznej korekty podatku naliczonego.

Choć zasadniczo podczas zawieszenia działalności gospodarczej nie ma konieczności składania JPK_VAT, jednakże obowiązek sporządzenia rocznej korekty podatku naliczonego stanowi wyjątek od tej reguły. Wynika to z art. 99 ust. 7b pkt 5 ustawy o VAT, zgodnie z którym zwolnienie z obowiązku składania deklaracji podatkowych, o którym mowa w ust. 7a, nie dotyczy okresów rozliczeniowych, za które podatnik jest obowiązany do rozliczenia podatku z tytułu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu oraz za które jest obowiązany dokonać korekty podatku naliczonego.

Korekta w trakcie zawieszenia dotyczy wszelkich wydatków, w tym środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych

Podatnik, który dokonał zakupów środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych przeznaczonych do działalności mieszanej, tj. zarówno opodatkowanej jak i zwolnionej, pomimo zawieszenia działalności gospodarczej będzie zobligowany do dokonania rocznej korekty podatku naliczonego, analogicznie jak w stosunku do pozostałych wydatków.

Korekta podatku naliczonego w zakresie składników majątku winna być wykonana zgodnie z poniższymi zasadami:

• podatek naliczony od składników majątku, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł korygowany jest po zakończeniu roku, w którym zostały przyjęte do używania,
• podatek naliczony od składników majątku, których wartość początkowa jest równa lub przekracza 15 000 zł korygowany jest w ciągu 5 kolejnych lat, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów – w ciągu 10 lat, licząc od roku, w którym zostały oddane do użytkowania.

Korekty należy dokonywać w pierwszej deklaracji JPK składanej po zakończeniu danego roku podatkowego, czyli za styczeń lub pierwszy kwartał. W przypadku działalności zawieszonej przez cały rok podatkowy, proporcja wyniesie 0% co doprowadzi każdorazowo do obowiązku zwrotu 1/5 lub 1/10 podatku VAT odliczonego w związku z zakupem danego składnika majątku. Należy jednak podkreślić, że ta kwestia jest dyskusyjna, bowiem teoretycznie zawieszenie działalności gospodarczej nie powoduje zmiany przeznaczenia praw do odliczeń. Z drugiej strony przy zawieszonej działalności przez cały rok podatkowy wystąpi zerowy współczynnik co wiązałoby się z obowiązkiem zwrotu części podatku. Ustalenie tej kwestii wymagałoby bezpośredniego kontaktu z organem podatkowym.

Kiedy nie trzeba dokonywać rocznej korekty podatku naliczonego? Przykład rocznej korekty podatku naliczonego w przypadku zawieszania działalności gospodarczej

W przypadku, gdy proporcja obliczona dla zakończonego roku podatkowego nie przekracza dwóch punktów procentowych w stosunku do proporcji wstępnej, podatnik ma prawo nie dokonywać rocznej korekty podatku naliczonego.

Od powyższej zasady istnieje jednak wyjątek: jeżeli proporcja rzeczywista będzie niższa od proporcji wstępnej, opisane wyżej uproszczenie można zastosować tylko w przypadku, gdy kwota podatku naliczonego niepodlegającego odliczeniu wynikająca z różnicy pomiędzy proporcjami oraz kwota podatku wynikająca z korekty podatku naliczonego od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nie przekracza 10 000 zł.

Przykład 2

Pani Katarzyna od 1 października 2024 roku zawiesiła działalność gospodarczą. Świadczyła usługi zwolnione z VAT oraz opodatkowane podatkiem VAT. Do wydatków ponoszonych w związku z działalnością zarówno opodatkowaną jak i zwolnioną Pani Katarzyna stosowała proporcję wstępną wynoszącą 85% i odliczyła z nich podatek VAT w kwocie 127.500 zł.

Pomimo zawieszenia działalności gospodarczej Pani Katarzyna w deklaracji za styczeń 2025 rok była zobligowana do obliczenia rocznej korekty podatku naliczonego. Proporcja dla zakończonego roku podatkowego wynosiła 83%. Odliczony VAT od zakupów mieszanych z zastosowaniem proporcji rzeczywistej wynosi 124.500 zł.

Pani Katarzyna nie musi rozliczać się z rocznej korekty podatku naliczonego ponieważ różnica pomiędzy proporcją wstępną i rzeczywistą nie przekracza dwóch punktów procentowych. Proporcja rzeczywista jest niższa od wstępnej, jednak kwota podatku wynikająca z różnicy pomiędzy proporcjami nie przekracza 10 000 zł, stąd drugi warunek także należy uznać za spełniony.

Autor: Łukasz Kluczyński