Opublikowano: 2025-09-27

Obowiązek podlegania pod ubezpieczenie zdrowotne to składanie deklaracji rozliczeniowych do ZUS oraz opłacanie składki zdrowotnej z określonego tytułu np. z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności.

Czy w aktualnym stanie prawnym osoba fizyczna prowadząca działalność może skorzystać z jakiegokolwiek zwolnienia z obowiązku opłacania składki zdrowotnej.

Przedsiębiorca, jako osoba fizyczna zobligowana do podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu a więc do opłacania składki zdrowotnej

Przedsiębiorca będący osobą fizyczną prowadzącą działalność jest jedną z osób, która obowiązkowo podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu prowadzonej działalności, a więc obowiązkowo podlega opłacaniu składki zdrowotnej. Mówi o tym art. 66 ust. 1 c ustawy z dnia 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 146 zwanej dalej ustawą o NFZ).

Obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi lub ubezpieczeniem społecznym rolników, które są osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą lub osobami z nimi współpracującymi, z wyłączeniem osób, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej.

Obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają także osoby fizyczne prowadzące działalność i korzystające z ulgi na start oraz osoby z nimi współpracujące, z wyłączeniem osób, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej.

Ubezpieczeniu zdrowotnemu obligatoryjnie podlega, więc osoba fizyczna prowadząca pozarolniczą działalność. Co to oznacza? Za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się m.in.:

• osoby fizyczne samodzielnie prowadzące działalność gospodarczą,
• wspólnika spółki cywilnej,
• wspólnika spółki partnerskiej,
• wspólnika spółki jawnej,
• wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,
• wspólnika spółki komandytowej,
• komplementariusza w spółce komandytowo-akcyjnej,
• akcjonariusza prostej spółki akcyjnej wnoszącego do spółki wkład, którego przedmiotem jest świadczenie pracy lub usług.

Czy powyższe osoby fizyczne prowadzące pozarolniczą działalność mogą skorzystać ze zwolnienia z opłacania składki zdrowotnej?

Okazuje się, że w niektórych przypadkach tak.

Osoba fizyczna prowadząca działalność a stopień niepełnosprawności

Jednym z możliwości zwolnienia z opłacania składki zdrowotnej na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne jest sytuacja, w której osoba fizyczna prowadząca pozarolniczą działalność posiada orzeczenie o niepełnosprawności.

Zgodnie z art. art. 82 ust. 9 ustawy o NFZ składka na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności nie jest opłacana przez osobę fizyczną zaliczoną do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności w przypadku, gdy osoba ta:

• uzyskuje przychody z tego tytułu w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury lub
• opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej.

ISTOTNE:

Najniższa emerytura od 1 marca 2025 r. wynosi 1.878,91 zł brutto.

Jeżeli więc osoba fizyczna prowadząca pozarolniczą działalność posiada umiarkowany lub znaczny stopień niepełnosprawności (potwierdzony orzeczeniem komisji lekarskiej) to może być zwolniona z opłacania składki zdrowotnej z tytułu prowadzenia tej działalności pod warunkiem, że:

1. stosuję formę opodatkowania karta podatkowa (opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej),
2. uzyskuje przychody z działalności nieprzekraczające miesięcznie 50% z kwoty 1.878,91 zł brutto (od 1 marca 2025r.).

Oba powyższe warunki muszą być spełnione, aby niepełnosprawny przedsiębiorca (także prowadzący pozarolniczą działalność, jako wspólnik) mógł skorzystać ze zwolnienia z opłacania składki zdrowotnej z tytułu prowadzonej działalności.

Osoba fizyczna opodatkowuje przychody z działalności ryczałtem ewidencjonowanym

Z kolejnej możliwości zwolnienia z obowiązku opłacania składki zdrowotnej mogą skorzystać pracujący na etacie przedsiębiorcy, którzy prowadzą działalność, z której przychody opodatkowują ryczałtem ewidencjonowanym. Zatem mowa tu o sytuacji, w której osoba posiada umowę o pracę oraz prowadzi działalność i stosuje ryczałt ewidencjonowany, jako formę opodatkowania przychodów z tej działalności.

Niemniej przedsiębiorca ten musi spełnić ustawowe warunki, aby skorzystać ze zwolnienia z opłacania składki zdrowotnej z działalności. Jeżeli chodzi o umowę o pracę przedsiębiorcy to składki ZUS z tej umowy nie podlegają zwolnieniu (wyjątek FP, FGŚP w niektórych przypadkach np. osiągnięcie wieku 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn).

Na mocy art. 82 ust. 9b ustawy o NFZ składka na ubezpieczenie zdrowotne z prowadzonej działalności gospodarczej nie jest opłacana przez pracownika – osobę fizyczną zatrudnioną na podstawie umowy o pracę w przypadku, gdy:

1. wynagrodzenie z umowy o pracę osiąga jest równe lub niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę obowiązujące w dniu 1 stycznia danego roku (w 2025r. wynosi 4.666 zł) oraz
2. uzyskuje on dodatkowe przychody z działalności gospodarczej opodatkowane ryczałtem ewidencjonowanym i miesięczne przychody z tej działalności są równe lub niższe niż 50% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu 1 stycznia danego roku (w 2025r. wynosi 4.666 zł, 50% : 2.333 zł).

Należy podkreślić, że oba warunki muszą być spełnione łącznie.

Z rozwiązania tego mogą skorzystać osoby fizyczne prowadzące działalność opodatkowaną ryczałtem tacy jak:

• samodzielnie prowadzący działalność,.
• wspólnicy spółki cywilnej osób fizycznych,
• wspólnicy spółki jawnej osób fizycznych.

Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą na rencie albo emeryturze

Zarówno emeryt i rencista to osoby, które obligatoryjnie podlegają ubezpieczeniu zdrowotnemu a więc muszą opłacać comiesięczną składkę zdrowotną (ZUS potrąca składkę zdrowotną jeszcze przed wypłatą emerytury lub renty). Należy w tym miejscu podkreślić, iż gdy osoba fizyczna posiada uprawnienia do renty albo emerytury to wtedy renta albo emerytura stanowi obowiązkowy tytuł do ubezpieczenia zdrowotnego. Jakie to ma znaczenie w kontekście zwolnienia z opłacania składki zdrowotnej?

ISTOTNE:

Jeżeli osoba fizyczna posiada więcej tytułów do ubezpieczenia zdrowotnego to prawie każdy tytułu do ubezpieczenia zdrowotnego to obowiązek opłacania składki zdrowotnej.

Jeżeli osoba fizyczna prowadzi pozarolniczą działalność i jednocześnie jest emerytem albo rencistą to podlega pod ubezpieczenie zdrowotne odrębnie z działalności i odrębnie z tytułu pobierania emerytury albo renty.

Niemniej w takiej sytuacji jest pewna możliwość skorzystania ze zwolnienia z opłacania składki zdrowotnej z tytułu prowadzonej działalności.

Zgodnie z art. 82 ust. 8 ustawy o NFZ składka na ubezpieczenie zdrowotne nie jest opłacana z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności przez osobę fizyczną mającą ustalone prawo do emerytury albo do renty, jeżeli pobierana emerytura lub renta nie przekracza miesięcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia.

1. uzyskuje dodatkowe przychody z tytułu prowadzonej działalności w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury lub

2. opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej.

Powyższe oznacza, że jeżeli emeryt lub rencista (osoba, która nabyła prawo do świadczenia i je pobiera) oraz prowadzi działalność, jako osoba fizyczna to skorzysta ze zwolnienia z opłacania składki zdrowotnej z działalności, ale tylko, gdy:

1. pobierana renta albo emerytura nie przekracza miesięcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę a więc w 2025r. kwoty 4.666 zł brutto, oraz
2. uzyskuje przychody z działalności, których miesięczna wysokość nie przekracza 50% kwoty najniższej emerytury albo renty (od 1 marca 2025r. jest to kwota 1.878,91 zł) lub opłaca on podatek dochodowy w formie karty podatkowej.

Z rozwiązania tego może skorzystać jednak tylko osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą i stosująca kartę podatkową, która:

• prowadzi działalność samodzielnie, albo
• prowadzi działalność, jako wspólnik spółki cywilnej.

W przypadku wspólnika spółki cywilnej należy podkreślić, iż wysokość przychodów z działalności do porównania z kwotą 50% najniższej emerytury będzie stanowić należny udział w przychodzie spółki cywilnej, który nie może być w skali każdego miesiąca korzystania ze zwolnienia większy aniżeli 50% kwoty najniższej emerytury albo renty (od 1 marca 2025r. jest to kwota 1.878,91 zł).

Warto przypomnieć, iż aktualnie nie ma możliwości wyboru karty podatkowej, jako formy opodatkowania dla prowadzonej działalności gospodarczej.