W ramach poniższej analizy zastanowimy się czy w przypadku zakupu używanych rzeczy ruchomych z przeznaczeniem do dalszej odsprzedaży należy zapłacić podatek PCC czy też przedsiębiorca – jako kupujący – będzie z tego obowiązku zwolniony.

Umowa sprzedaży a podatek PCC

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy  o podatku PCC podatkowi temu podlegają umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podstawę opodatkowania przy umowie sprzedaży stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego. Zgodnie z art. 6 ust. 2 ww. ustawy wartość rynkową określa się na podstawie przeciętnych cen przedmiotu czynności cywilnoprawnych stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów.

Przepis art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych określa stawki podatku, które wynoszą od umowy sprzedaży rzeczy ruchomych – 2%. Na podstawie art. 4 pkt 1 ww. ustawy obowiązek podatkowy przy umowie sprzedaży ciąży na kupującym.

WAŻNE

Sprzedaż rzeczy używanych podlega generalnie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i obowiązek uiszczenia tegoż podatku ciąży na kupującym, który w terminie 14 dni ma obowiązek złożenia deklaracji PCC-3 i zapłaty podatku.

Wyłączenia z opodatkowania podatkiem PCC

Niezależnie od powyższego, w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidziano sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Otóż zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlegają temu podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

a. opodatkowana podatkiem od towarów i usług,

b. zwolniona z podatku od towarów i usług (z zastrzeżeniem wyjątków które nie mają zastosowania do rzeczy ruchomych).

Z treści art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wynika, iż o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają generalnie status podatnika podatku od towarów i usług lecz wyłącznie fakt, że jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z tego podatku zwolniona.

Jak wskazał WSA w Kielcach w wyroku z dnia 23.03.2023 r. I SA/Ke 575/22 skoro ustawodawca podjął próbę rozgraniczenia podatku od czynności cywilnoprawnych oraz podatku VAT przez wyłączenie podatkowe zawarte w ustawie PCC (a nie w ustawie o VAT), to powyższe wskazuje na domniemanie pierwszeństwa w opodatkowaniu danej czynności podatkiem VAT. Dopiero ustalenie, że dana czynność nie podlega przepisom ustawy o VAT, pozwala – co do zasady – na opodatkowanie jej podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Wobec tego należy podkreślić, że co do zasady podatnikiem podatku od towarów i usług z tytułu umowy sprzedaży (kupna-sprzedaży) jest sprzedający. W rezultacie tylko wówczas można będzie zastosować wyłączenie z podatku od czynności cywilnoprawnych, o którym mowa w cyt. powyżej art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, gdy osoba fizyczna zbywająca będzie z tego tytułu podlegała regułom określonym w  ustawie VAT.

Co do zasady podatnik zajmujący się zakupem rzeczy do dalszej odsprzedaży spełnia kryteria prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy VAT, a zatem jest podatnikiem podatku VAT.

Jednocześnie jednak fakt ten nie ma znaczenia w przypadku, gdy podatnik VAT jest stroną kupującą – bowiem z tego tytułu tej transakcji)nie podlega bowiem podatkowi od towarów i usług. 

Z treści powołanego art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wynika bowiem jednoznacznie, że tylko wtedy dana czynność będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, kiedy przynajmniej jedna ze stron z tytułu tej właśnie czynności będzie opodatkowania podatkiem od towarów i usług lub będzie z tego podatku zwolniona.

Zatem fakt, iż dany podmiot jest podatnikiem podatku od towarów i usług ma znaczenie dla opodatkowania (lub wyłączenia z opodatkowania) podatkiem od czynności cywilnoprawnych transakcji kupna-sprzedaży wówczas, gdy jest stroną sprzedającą bo w takiej sytuacji omawiana transakcja może zostać objęta regulacjami ustawy o podatku od towarów i usług.

WAŻNE

Wyłączone z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych będą tylko te transakcje kupna-sprzedaży używanych rzeczy ruchomych z tytułu których zbywający, tj. osoby, od których dany przedsiębiorca nabywa przedmiotowe rzeczy, będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług lub będą z niego zwolnieni na mocy wyżej powołanej ustawy o podatku od towarów i usług podmiotowo czy też przedmiotowo.

W świetle powyższego posiadanie status przedsiębiorcy zajmującego się działalnością w zakresie kupna i sprzedaży rzeczy używanych nie oznacza wyłączenia z opodatkowania podatkiem PCC. W sytuacji gdy podmiot sprzedający nie podlega pod podatek VAT to nabywca będzie zobligowany do zapłaty podatku PCC z tego tytułu.