Opublikowano: 2025-11-22

Większość przedsiębiorców prowadząc swoje działalności stoją przed decyzją zakupu samochodu do firmy. Zakup może zostać dokonany od firmy albo od osoby prywatnej. Dokumentem potwierdzającym zakup może być faktura, umowa czy nawet dokumenty celne.

W niektórych przypadkach nabywca będzie zobligowany do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych na okoliczność nabycia samochodu do firmy. Od czego to zależy?

Jakie czynności są opodatkowane podatkiem PCC

Zgodnie z tym co mówi art. 1 ustawy z dnia 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2024 r. poz. 295 zwanej dalej ustawą o PCC) opodatkowaniu PCC podlegają poniższe czynności cywilnoprawne:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
• umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko, co do gatunku,
• umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
• umowy dożywocia,
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
• ustanowienie hipoteki,
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
• umowy depozytu nieprawidłowego,
• umowy spółki,

Opodatkowaniu podatkiem PCC podlegają także zmiany powyższych umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem PCC.

Opodatkowaniu podatkiem PCC podlegają również orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak ww. czynności.

Powyższe czynności cywilnoprawne podlegają opodatkowaniu PCC, jeżeli ich przedmiotem są:

• rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium RP,
• rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku, gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium RP i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium RP.

ISTOTNE:

Charakterystyczną cechą podatku PCC jest to, iż w większości przypadków obowiązek obliczenia podatku, złożenia deklaracji PCC, zapłaty podatku PCC spoczywa na nabywcy.

Obowiązek opodatkowania podatkiem PCC ciąży na:

• na kupującym przy umowie sprzedaży,
• na stronach czynności przy umowie zamiany,
• na obdarowanym przy umowie darowizny,
• na nabywcy własności nieruchomości przy umowie dożywocia,
• na podmiocie nabywającym rzeczy lub prawa majątkowe ponad udział w spadku lub we współwłasności przy umowie o dział spadku lub o zniesienie współwłasności,
• na użytkowniku lub nabywającym prawo służebności przy ustanowieniu odpłatnego użytkowania, w tym również nieprawidłowego oraz odpłatnej służebności,
• na biorącym pożyczkę lub przechowawcy przy umowie pożyczki i umowie depozytu nieprawidłowego,
• na składającym oświadczenia woli o ustanowieniu hipoteki przy ustanowieniu hipoteki,
• na wspólnikach spółki cywilnej, a przy pozostałych umowach spółki cywilnej – na spółce cywilnej.

Zakup samochodu do firmy

Warto podkreślić, iż opodatkowaniu podatkiem PCC podlegają m.in. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.

Przy umowie sprzedaży obowiązek opodatkowania ciąży na kupującym daną rzecz. Zatem umowa sprzedaży rzeczy będzie podlegać opodatkowaniu PCC jednakże zobowiązanym do zapłaty podatku PCC będzie kupujący a nie sprzedawca.

Podstawą opodatkowania podatkiem PCC przy umowie sprzedaży rzeczy jest wartość rynkowa rzeczy.

ISTOTNE:

Zwalnia się jednak z podatku PCC nabywcę rzeczy ruchomej, jeżeli nabywa on rzecz ruchomą, której wartość rynkowa nie przekracza sumy 1.000 zł.

Zakup samochodu do firmy a podatek PCC

Wielu podatników prowadzących działalność gospodarczą nabywa pojazd samochodowy do firmy. Może to być samochód osobowy, samochód ciężarowy, samochód o specjalnym przeznaczeniu czy inny pojazd samochodowy.

W momencie zakupu przedsiębiorcy zastanawiają się czy i jakie podatki będę musieli zapłacić. Przecież dokonują zakupu a nie sprzedaży, więc teoretycznie nie powinni być obciążeni żadnymi daninami.

Okazuje się, że jednym z przykładów, kiedy to podatek będzie zobowiązany zapłacić nabywca jest sytuacja otrzymania darowizny czy spadku.

Inną okolicznością, kiedy to nabywca płaci podatek PCC jest właśnie nabycie ruchomych lub nieruchomych składników majątku. Niemniej w tym miejscu należałoby się zatrzymać, bowiem ten obowiązek nie występuje w każdej możliwej sytuacji.

ISTOTNE:

Opodatkowaniu podatkiem PCC nie podlegają czynności cywilnoprawne, które są opodatkowane podatkiem VAT albo przynajmniej jedna ze stron transakcji jest zwolniona z podatku VAT z tytułu dokonania tej czynności.

Opodatkowaniu podatkiem PCC nie podlegają czynności cywilnoprawne, które nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 8c ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Zakupy opodatkowane oraz zwolnione z VAT niepodlegające opodatkowaniu PCC
Powód niepodlegania opodatkowaniu PCC	Wyjątki podlegające opodatkowaniu PCC
Nabyte rzeczy ruchome i nieruchome, prawa majątkowe (czynności cywilnoprawne) są opodatkowane podatkiem VAT	Umowy sprzedaży, których przedmiotem jest lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość, opodatkowany jednolitą stawką PCC 6% w przypadku, gdy kupujący nabywa, co najmniej sześć lokali mieszkalnych stanowiących odrębne nieruchomości w jednym lub kilku budynkach wybudowanych na jednej nieruchomości gruntowej, opodatkowanych podatkiem VAT, lub udziały w tych lokalach albo nabył już, co najmniej pięć takich lokali lub udziały w nich.
Jeżeli przynajmniej jedna ze stron transakcji jest zwolniona z opodatkowania podatkiem VAT z tytułu dokonanej czynności (zwolnienie z VAT przedmiotowe lub podmiotowe)	Umowy sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach. Umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.
Dostawa towarów i świadczenie usług dokonana przez członka grupy VAT na rzecz innego członka tej samej grupy VAT

Jeżeli więc kupujący nabędzie samochód do firmy a dokumentem nabycia będzie faktura, faktura VAT-MARŻA a zatem transakcja ta będzie opodatkowana podatkiem VAT to u nabywcy nie wystąpi obowiązek obliczenia, zadeklarowania i zapłaty podatku PCC. Ta okoliczność jest jasna i klarowna. Jeżeli transakcja podlega opodatkowaniu podatkiem VAT to nie podlega opodatkowaniu PCC.

Inny przypadek to, gdy kupujący nabędzie samochód do firmy a transakcja ta będzie zwolniona z VAT oraz jedna ze stron transakcji będzie zwolniona z VAT. To wystarczy, aby transakcja ta po stronie nabywcy nie była objęta opodatkowaniem podatkiem PCC.

Potwierdza to Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w wydanej interpretacji indywidualnej z dnia 23.09.2025r. o sygn. 0111-KDIB2-3.4014.403.2025.3.JS

„(…) Z opisu sprawy wynika, że zawarł Pan, jako pożyczkobiorca ze spółką z ograniczoną odpowiedzialnością i usług, jako pożyczkodawcą. Spółka udzielająca pożyczki nie prowadzi działalności w zakresie udzielania pożyczek.

Jakkolwiek zapytanie Państwa dotyczy opodatkowania umowy pożyczki podatkiem od czynności cywilnoprawnych, to jednak w pierwszej kolejności ustalenia wymaga kwestia, czy transakcja ta podlega regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia jej podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Objęcie tej czynności regulacjami w zakresie ustawy o podatku od towarów i usług skutkuje wyłączeniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Wskazał Pan, że z tytułu opisanej we wniosku umowy pożyczki, pożyczkodawca jest zobowiązany do opodatkowania podatkiem od towarów i usług (w Polsce) czynności udzielenia pożyczki a jednocześnie czynność ta będzie zwolniona z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług.

Skoro opisana we wniosku pożyczka podlegała – jak Pan wskazał w uzupełnieniu – opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i jednocześnie korzystała ze zwolnienia od tego podatku, to w opisanej sytuacji znajdzie zastosowanie wyłączenie z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, o którym mowa w art. 2 pkt 4 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Tym samym zawarcie ww. umowy pożyczki nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.(…)”

Ostatni przypadek do dostawa towarów i świadczenie usług dokonana przez członka grupy VAT na rzecz innego członka tej samej grupy VAT.

Grupa VAT to grupa podmiotów powiązanych finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie, zarejestrowana, jako podatnik podatku VAT. W momencie, gdy grupa zostaje zarejestrowana, jako czynny podatnik VAT to każdy jej członek na tę okoliczność musi zostać wyrejestrowany, jako podatnik VAT.

Jeżeli więc mowa o grupie VAT na gruncie opodatkowania podatkiem PCC to chodzi tutaj o sytuacje, w której transakcje dokonywane są wewnątrz grupy VAT tzn. tylko pomiędzy członkami grupy VAT. Takie transakcje nie podlegają opodatkowaniu podatkiem PCC.