W dniu 1 października 2021r. Narodowy Bank Polski opublikował kurs złotego, według którego dokonamy przeliczenia ważnych limitów podatkowych na 2022 rok. Jednym z najbardziej istotnych limitów, które należy na bieżąco monitorować zarówno po stronie służb finansowo-księgowych jak i samego przedsiębiorcy jest limit przychodów obligujący do przejścia na pełną księgowość. W niniejszym wpisie omawiamy kwestię dobrowolnej i obowiązkowej pełnej księgowości u osoby fizycznej prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą, czy też w formie spółki osób fizycznych (jawnej lub cywilnej).

Znamy limit przychodów obligujący do przejścia na pełną księgowość w 2022 roku

Osoby rozliczające się za pomocą tzw. księgowości uproszczonej (podatkowa księga przychodów i rozchodów lub ewidencja przychodów) po przekroczeniu obrotów 2 000 000 euro w danym roku zobligowane są do przejścia od kolejnego roku na pełną księgowość i ewidencjonowanie operacji gospodarczych zgodnie z ustawą o rachunkowości. Prowadzenie pełnej księgowości wiąże się m.in. z koniecznością stworzenia polityki rachunkowości, zakładowego planu kont, szczegółowego ewidencjonowania operacji gospodarczych (m.in. kasa i bank) oraz corocznego sporządzania sprawozdania finansowego. Co również niezwykle istotne, zlecenie prowadzenia ksiąg profesjonalnemu podmiotowi wiąże się z koniecznością ponoszenia kilkukrotnie wyższych kosztów niż w przypadku księgowości uproszczonej. Mówiąc krócej, prowadzenie pełnej księgowości wiąże się z koniecznością zwiększonego zaangażowania przez przedsiębiorcę czasu i środków finansowych.

Kwotę 2 000 000 euro stanowiącą limit przychodów dla prowadzenia pełnej księgowości na dany rok podatkowy przelicza się wg kurs średniego NBP ogłaszanego na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedzającego. Oznacza to, że limit na 2022 rok należy przeliczyć wg średniego kursu NBP z dnia 1 października 2021r. (4,5941) i wynosi on 9 188 200 zł.

Limit przychodów osoby prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą i dodatkowo np. w formie spółki jawnej ustala się odrębnie dla każdej działalności. Oznacza to, iż przychodów uzyskiwanych w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej i spółki nie sumuje się na potrzeby ustalania limitu na pełną księgowość.

Jakie przychody wliczają się do limitu na pełną księgowość? – uwaga na rozbieżności w przepisach!

Obowiązki w zakresie prowadzenia przez podatników księgi przychodów i rozchodów oraz pełnej księgowości wynikają z ustawy o PIT (art. 24a). Kwestię limitu na pełną księgowość i sposób jego wyznaczania wynika również z ustawy o rachunkowości. Zestawienie regulacji z ustawy o PIT i ustawy o rachunkowości może rodzić pewne wątpliwości interpretacyjne.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 przepisy ustawy o rachunkowości stosuję się do osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych i przedsiębiorstwa w spadku, spółek jawnych osób fizycznych, spółek partnerskich oraz przedsiębiorstw w spadku działających zgodnie z ustawą z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw (Dz. U. poz. 1629 oraz z 2019 r. poz. 1495), jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 2 000 000 euro.

Literalne brzmienie przywołanego wyżej przepisu nakazuje wliczać do limitu działalność operacyjną przedsiębiorstwa tj. sprzedaż towarów/usług oraz operacje finansowe, do których zalicza się w szczególności przychody odsetkowe, różnice kursowe, czy operacje na aktywach finansowych (akcje, udziały, dłużne papiery wartościowe). Z kolei wyliczany w ten sposób limit nie uwzględniałby pozostałych przychodów operacyjnych, do których zalicza się np. sprzedaż środków trwałych. Kierowanie się regulacją z ustawy o rachunkowości byłoby błędem.

Ustalając limit na pełną księgowość należy kierować się zasadami zawartymi w ustawie o PIT, gdzie w art. 24a ust. 4 zapisano, że Obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych dotyczy osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, jeżeli ich przychody, w rozumieniu art. 14, za poprzedni rok podatkowy wyniosły w walucie polskiej co najmniej równowartość kwoty określonej w euro w przepisach o rachunkowości.

Z kolei w art. 14 ustawy o PIT zawarto katalog przychodów z działalności gospodarczej, który jest bardzo szeroki. Obejmuje on w szczególności przychody ze sprzedaży środków trwałych, otrzymane odszkodowania, czy kary umowne, świadczenia otrzymane w naturze i nieodpłatne świadczenia, wartość należności umorzonych i przedawnionych. Przychodem z działalności gospodarczej, który należy uwzględnić przy limicie na pełną księgowość są również subwencje i dotacje, w tym również te zwolnione z podatku (uwaga na subwencje z PFR). Powyższe potwierdził Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 29 października 2018r. sygn. 0112-KDIL3-3.4011.317.2018.1.AA, gdzie organ podkreślił w szczególności, że Przepis art. 24a ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w kwestii ustalenia poziomu przychodu powodującego obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych odsyła do art. 14 tej ustawy. Jak wykazał Wnioskodawca, środki finansowe uzyskane z tytułu otrzymanej dotacji podlegają zwolnieniu od podatku dochodowego. (…) W ustawie nie zawarto rozróżnienia dla celów poziomu przychodu powodującego obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych na przychody podlegające opodatkowaniu oraz na przychody zwolnione od opodatkowania, tym samym do limitu należy zaliczyć również dotacje, o których mowa we wniosku.

ISTOTNE:

Ustalając kwotę limitu obligującego do założenia ksiąg handlowych należy wziąć pod uwagę wszelkie przychody z działalności gospodarczej wymienione w art. 14 ustawy o PIT, w tym również zwolnione z opodatkowania.

Księgi handlowe można również założyć fakultatywnie

Osoba fizyczna, spółka cywilna osób fizycznych, spółka jawna osób fizycznych lub spółka partnerska może prowadzić księgi rachunkowe, również w przypadku, gdy przychody z działalności gospodarczej nie przekraczają kwoty 2 000 000 euro. Powyższe oznacza, że wyżej wymienione podmioty mogą dobrowolnie prowadzić księgi podatkowe w oparciu o przepisy ustawy o rachunkowości.

W tej sytuacji należy dodatkowo poinformować organ podatkowy o tym fakcie, zaznaczając odpowiednią pozycję w rocznym zeznaniu podatkowym, składanym za okres, w którym księgi rachunkowe były prowadzone. Pozycja z informacją o prowadzeniu ksiąg rachunkowych znajduje się w części zeznania PIT-36 lub PIT-36L oznaczonego jako „informacje dodatkowe”. Jeżeli księgi prowadziła spółka cywilna osób fizycznych, spółka jawna osób fizycznych lub spółka partnerska, informację składają wszyscy wspólnicy.

Autor: Łukasz Kluczyński